· تاریخ شفاهی
تاریخ شفاهی روشی است برای انجام تحقیقات تاریخی از طریق مصاحبه های ضبط شده از گفت و گوی میان فرد راوی که دارای تجربه های شخصی از وقایع مهم تاریخی بوده و مصاحبه گر آگاه که با هدف افزودن مطالب به اطلاعات تاریخی موجود انجام میشود. تاریخ شفاهی در واقع جمعآوری و مطالعه اطلاعات تاریخی در مورد افراد، خانوادهها، وقایع مهم یا زندگی روزمره با استفاده از نوارهای صوتی، نوارهای ویدیویی یا رونویسی مصاحبههای برنامهریزی شده است. این مصاحبهها با افرادی انجام میشود که در رویدادهای گذشته شرکت کرده و یا آنها را مشاهده کردهاند و خاطرات و برداشت آنها از این موارد به عنوان یک تجربه شنیداری برای نسلهای آینده حفظ میشود. تاریخ شفاهی بر آن است تا از دیدگاههای مختلف به مجموعهای از اطلاعات دست پیدا کند که بیشتر آنها یا در منابع مکتوب یافت نمیشود و یا اینکه به موضوعات، وقایع، حوادث و پدیده های تاریخی و زوایای پنهان و پیدای آنها از منظری نو نگاه میشود. تاریخ شفاهی پس از جمعآوری اطلاعات به روشهای ذکر شده، آنها را در قالب یک اثر مکتوب (منتشر شده یا منتشر نشده) جمعآوری میکند تا در بایگانی ها و کتابخانه های بزرگ حفظ شود. دانش ارائه شده توسط تاریخ شفاهی (Oral History) از آن جهت منحصر به فرد است که دیدگاه ضمنی، افکار، نظرات و درک مصاحبه شونده را در شکل اصلی خود به اشتراک میگذارد. از تاریخ شفاهی میتوان همراه با سایر منابع اولیه و همچنین منابع ثانویه برای درک و بینشهای بیشتر و دقیقتر در حوزه تاریخ استفاده کرد. این اصطلاح گاه به معنای عام تر، برای اشاره به هرگونه اطلاعات درباره وقایع گذشته توسط راوی به کار میرود. دائرالمعارف کلمبیا درباره تاریخ شفاهی چنین میگوید:
جوامع بدوی برای حفظ سابقه گذشته در غیاب تاریخ مکتوب، مدتهاست که از سنت تاریخ شفاهی استفاده میکنند، زیرا در جوامع انسانی سنت مکتوب سازی بسیار جدیدتر از سنت روایتگری میباشد. استفاده از مطالب شفاهی به مورخان اولیه یونانی هرودوت و توكیدید باز میگردد، كه هر دو از گزارشهای شفاهی شاهدان استفاده گسترده داشتند. مفهوم مدرن تاریخ شفاهی در دهه 1940 توسط آلن نوینز و همکارانش در دانشگاه کلمبیا توسعه یافت.
امروزه تاریخ شفاهی به یک حرکت بین المللی در تحقیقات تاریخی تبدیل شده است. این امر تا حدی به توسعه فناوری اطلاعات نسبت داده میشود، به عنوان مثال، مورخان تاریخ شفاهی به دلیل وجود بسترهای ارتباطی در قالب داده ها و اطلاعات، در اینترنت امکانات بیشتری برای گسترش این مباحث داشته، و آنها را به راحتی در دسترس دانشمندان، معلمان و افراد عادی قرار میدهند. از آنجایی که این شیوه های جدید انتقال اطلاعات اجازه میدهد تاریخ از قفسه های بایگانی خارج شده، کاربردی تر شود و به جامعه هدف بزرگتری برسد، ماندگاری تاریخ شفاهی را تقویت میکند. تاکنون برای هویت‌بخشی و هدایت جریان تاریخ شفاهی، انجمن ها و مراکز بسیاری تشکیل شده که از آن جمله «جامعه تاریخ شفاهی کانادا» و «جامعه بین‌المللی تاریخ‌دانان شفاهی» در دهه 1970 میباشد. به منظور بررسی تاریخ شفاهی ایران نیز تاکنون در خارج از کشور چندین پروژه، مرکز و موسسه تحقیقاتی ایجاد شده‌اند که از جمله به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
پروژه تاریخ شفاهی زنان ایران در بنیاد مطالعات ایران با همکاری بخش تحقیقات تاریخ شفاهی کلمبیا در سال 1982
پروژه تاریخ شفاهی ایران در مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد (ماساچوست امریکا) به سال 1981.
اما در این میان علیرغم قدمت علم کشاورزی در ایران و اهمیت راهبردی آن در کشور تا پیش از این فعالیتی در زمینه تاریخ شفاهی کشاورزی صورت نگرفته بود که این مهم به همت کمیته تدوین تاریخ شفاهی کشاورزی ایران امروزه آغاز شده و امید است که در مجموع فعالیتهای آن به حفظ، توسعه، تدوین بخش پر اهمیت تاریخ شفاهی کشاورزی ایران منجر گردد.